علت بی حس شدن پای چپ میتواند به عواملی همچون جراحت در پاها، وضعیت نامناسب بدن، سندرم تونل تارسال، وجود تومور و موارد دیگری مرتبط باشد. گاه پیش میآید که در حین نشستن طولانیمدت در یک حالت مشخص، فشار زیادی به اعصاب گوناگون پا وارد میشود و درنتیجه، جریان خون در پاها کاهش مییابد و فرد دچار حس خوابرفتگی یا بیحسی در آن ناحیه میگردد.
این حالت معمولاً با کمی راه رفتن برطرف میشود و حساسیت و حس طبیعی به پا بازمیگردد؛ اما گاهی اوقات امکان دارد منشأ این بیحسی جدیتر باشد و به شکل دورهای و بلندمدت تکرار شود. چنین وضعیتی ممکن است بیانگر یک بیماری زمینهای مانند دیابت باشد. دراینبین سؤالی که مطرح میشود این است که «برای بیحسی پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟» اگر این سؤال برای شما هم پیش آمده است، در ادامه همراه ما بمانید تا پاسخ آن را دریابید.
اهمیت پیگیری تشخیص علت بی حس شدن پای چپ
بیحسیهای مداوم و طولانی که گاه با حس سوزنسوزن شدن در پاها نیز همراه هستند، در بیشتر موارد میتوانند در اثر بیماریهایی نظیر اماس، مشکلات شریان محیطی، دیابت یا فیبرومیالژیا رخ دهند. تمام این بیماریها قادرند روی ریشههای عصبی مسئول حس پا تأثیر منفی گذاشته و با ایجاد آسیبهای عصبی، بیحسی را در آن ناحیه سبب شوند. بسته به نوع عصب درگیر، این حس بیحسی ممکن است در سراسر ساق پا، محدوده زیر زانو یا بخشهای گوناگون دیگر پا احساس شود.
ازآنجاکه ضایعات عصبی بهصورت پیشرونده عمل میکنند، اگر بیحسی شما هرچند گاهبهگاه باشد اما علت مشخصی نظیر نشستن بیشازحد یا قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی نداشته باشد و همچنین چنانچه بیحسی پای شما طولانیمدت است ولی به دنبال بررسی و تشخیص علت بی حس شدن پای چپ یا راست نزد یک متخصص ارتوپد نروید، خطر پیشروی ضایعه عصبی تا مرز دائمی شدن و از دست دادن حس پاها برای همیشه وجود دارد که حتی میتواند منجر به فلج شدن فرد شود.
بنابراین، توجه کافی و جدی گرفتن تشخیص علت بی حس شدن پای چپ از اهمیت بسزایی برخوردار است و نادیده گرفتن آن عواقب جبرانناپذیری بهدنبال خواهد داشت. اگر شما هم هرازگاهی با بیحسی در پای چپ مواجه میشوید، در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی دلایل بروز این مشکل بپردازیم.
علت بیحس شدن پای چپ یا راست چیست؟
قرار دادن طولانیمدت پاها روی هم، بهخصوص هنگام پشت میز نشستن در ساعات کاری، میتواند علت موقتی بیحسی پای چپ باشد که پس از تغییر وضعیت بدن، اغلب با احساس گزگز همراه میشود. بااینحال، اگر بیحسیها بهصورت مداوم یا مزمن ظاهر شوند، احتمال وجود یک بیماری زمینهای بالاتر میرود. در این بخش، بهطور دقیقتر علت بی حس شدن پای چپ را مرور میکنیم.
-
وضعیت نامناسب بدن
عادتهای غلط در نشستن، ایستادن یا قرار دادن بدن به شکل نامناسب میتوانند فشار زیادی بر اعصاب پا وارد کرده یا سبب کاهش جریان خون در اندام تحتانی شوند. این شایعترین دلیل بیحسی موقت در پای چپ است که در بین افراد به خوابرفتگی پا معروف شده و در پزشکی به آن «پارستزی گذرا» گفته میشود. از جمله رفتارها و عادتهایی که سبب بروز چنین حالتی میشوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
روی هم انداختن پاها برای مدت طولانی
زانو زدن یا نشستن طولانیمدت
نشستن روی پاها
پوشیدن شلوار، جوراب یا کفشهای تنگ بهویژه در مدتزمان طولانی
-
جراحت در پاها
برخی آسیبها و صدمات وارد بر نیمتنه، باسن، ستون فقرات، ساق پا، پا یا مچ پا، امکان دارد به اعصابی که در پاها عبور میکنند فشار اضافه وارد کنند و موجب بیحسی پای چپ شوند.
-
بیماری زمینهای دیابت: علت بیحسی دست و پای چپ
چنانچه افراد دیابتی قند خون خود را بهدرستی کنترل نکنند، ممکن است بهتدریج به درجاتی از آسیب عصبی (از خفیف تا شدید) دچار شوند که اصطلاحاً نوروپاتی دیابتی نام دارد. یکی از نشانههای اصلی نوروپاتی دیابتی، حس سوزنسوزن شدن و بیحسی در دستها و پاها (خواه چپ یا راست) است.
-
مشکلات ستون فقرات در ناحیه کمر و سیاتیک
انواع اختلالات در کمر، از قبیل شکستگی یا بیرونزدگی دیسکهای ستون فقرات (فتق دیسک کمر)، قادرند اعصاب عبوری از پاها – بهویژه ریشههای عصبی تشکیلدهنده سیاتیک – را تحت تأثیر قرار داده و منجر به اختلالات حسی شوند. گاه علت بیحسی پاها از کمر به پایین نیز میتواند همین مسئله باشد.
-
سندرم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال در صورتی رخ میدهد که عصب عبوری از پشت ساق پا و امتداد سمت داخلی مچ پا تحت فشار یا آسیب قرار گیرد. تونل تارسال درواقع همان فضای باریکی است که در بخش داخلی مچ پا جای دارد. اشخاص مبتلا به این سندرم، اغلب در ناحیه مچ، پاشنه یا خود پا با احساساتی مثل سوزش، بیحسی، سوزنسوزن شدن یا درد تیرکشنده روبهرو میشوند.
-
بیماریهای شریان محیطی
بیماریهای شریان محیطی (Peripheral Artery Disease – PAD) قادرند رگهای خونی پاها، بازوها و حتی معده را تنگ کرده و درنتیجه، جریان خون را کاهش دهند. ازآنجاکه پاها بیشتر از سایر نقاط بدن تحت تأثیر PAD قرار میگیرند، ممکن است بیحسی در این ناحیه بیشتر احساس شود. بیشتر مبتلایان به PAD هنگام فعالیتهایی نظیر راه رفتن یا بالا رفتن از پلهها، درد یا گرفتگی در پاها و باسن حس میکنند. ضعف و بیحسی در پاها نیز از علائم کلیدی این بیماری است. علائم معمولاً پس از چند دقیقه استراحت بهبود مییابند و ضروری است فرد زیر نظر پزشک متخصص معاینه و درمان شود تا از بروز عوارض جدیتری مانند مشکلات قلبی پیشگیری بهعمل آید.
تومورها و رشدهای غیرطبیعی دیگر
برخی تومورها، کیستها، آبسهها و ضایعات خوشخیم (غیرسرطانی) امکان دارد به مغز، نخاع یا بخشهایی از پا فشار وارد کنند و درنتیجه، سبب کاهش جریان خون در آن ناحیه شده و علت بیحسی پای چپ باشند.
مصرف الکل
سموم الکلی در صورت مصرف مداوم و بیشازحد، قادرند آسیبهای عصبی موسوم به «نوروپاتی الکلی» ایجاد کنند که میتواند دستها و پاها را با مشکل بیحسی روبهرو کند. دلیل اصلی این آسیبها عدم تأمین مواد مغذی لازم بهویژه ویتامینهای گروه B (ازجمله B-۱ (تیامین)، B-۹ (فولات) و B-۱۲) برای عصبها بر اثر مصرف زیاد الکل است.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا نوعی بیماری مزمن و طولانیمدت است که به شکل درد، حساسیت و اختلالات حسی بروز میکند. این بیماری ممکن است علاوه بر پاها بر دستها نیز اثر گذاشته و موجب بیحسی یا گزگز شود. مهمترین نشانههایی که در صورت ابتلا به فیبرومیالژیا باید موردتوجه قرار گیرند، عبارتاند از:
درد و سفتی در بدن، بهخصوص پس از بیدار شدن از خواب
خستگیهای مکرر و علتناپذیر
مشکلات حافظه و عدم توانایی تمرکز کافی (گاهی به آن «فیبروفاگ» گفته میشود)
سندرم پای بیقرار
اغلب افرادی که به فیبرومیالژیا دچار هستند، دستکم به مدت ۳ ماه و در بیش از یک بخش از بدن این علائم را تجربه میکنند. اگر بیحسی در پاها با دیگر نشانههای مذکور همراه نباشد یا کوتاهمدت باشد، احتمال فیبرومیالژیا کمتر میشود.
اسکلروز چندگانه یا اماس (MS)
افراد مبتلا به اماس عموماً دچار ضایعات عصبی حسی میشوند که از جمله آن میتوان به بیحسی در پای چپ یا راست اشاره کرد. حتی گاهی ممکن است علت بیحسی پاها از کمر به پایین نیز به همین بیماری مربوط شود. بااینکه در برخی افراد، بیحسی ناشی از اماس تنها مدتی کوتاه دوام میآورد، برای برخی دیگر این مدتزمان بسته به شدت وضعیت سلامتی میتواند طولانی باشد و حتی در بعضی موارد به مرحلهای ناتوانکننده یا فلجکننده برسد.
سکته مغزی و مینیسکته
سکتههای مغزی بزرگ یا سکتههای کوچک ممکن است با آسیبهای مغزی همراه شوند؛ این امر بر نحوه پردازش و تفسیر پیامهای عصبی اثر گذاشته و میتواند بیحسی در پاها را در پی داشته باشد. سکته کامل یا سکته کوچک گاهی بیحسی موقت یا بلندمدت در بخشهایی از بدن ایجاد میکند. برخی از علائم مرتبط با این عارضه عبارتند از:
بیحسی در پاها همراه با احساس گزگز یا خارش
مورمور
سوزش
حس قلقلک
خارش
احساس حرکت چیزی زیر پوست
مشکلات ستون فقرات
بسیاری از اختلالات نخاعی و مهرهای قادرند موجب بیحسی در پای چپ شوند؛ از جمله این عوامل میتوان به فتق دیسکهای کمر، بیماریهای دژنراتیو دیسک، تنگی کانال نخاعی، آرتروز، میلوپاتی، لیزخوردگی یا شکستگی مهرهها بر اثر ضربه یا فشار و موارد دیگر اشاره کرد.
علت بی حس شدن پای چپ چیست؟
بخش عمدهای از عواملی که در بیحس شدن پای چپ نقش دارند، میتوانند علت بیحس شدن ران پای چپ نیز باشند. بااینحال، تعدادی علت ویژه نیز وجود دارد که در بخش قبل کمتر به آن پرداخته شده است و در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
-
مرالژیا پارستتیکا
مرالژیا پارستتیکا یک بیماری عصبی است که منجر به سوزنسوزن شدن یا بیحسی در بخش جلویی و بیرونی ران میشود. این عارضه اغلب در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی شایعتر است و ممکن است در اثر ضربه به ران در ورزشکاران یا افراد عادی رخ دهد. همچنین عواملی مانند اضافهوزن، بارداری و هرگونه افزایش فشار داخل شکمی (مثل فتق شکمی) در شکلگیری آن مؤثرند.
در موارد نادر، اختلالات کمری نظیر فتق دیسک کمر نیز موجب مرالژیا پارستتیکا میشوند. علاوه بر این، استفاده از لباسهای تنگ مثل کمربندهای سفت در قسمت دور کمر نیز در پیدایش آن بیتأثیر نیست.
-
بیماری خودایمنی لوپوس
لوپوس از جمله بیماریهای خودایمنی است که میتواند سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهد. در صورت شدت یافتن بیماری و درگیری سیستم عصبی محیطی، احتمال دارد نشانههایی چون بیحسی ران بروز کنند. گاهی حس مورمور و سوزش نیز همراه این بیحسی مشاهده میشود. هیچ آزمایش تکبعدی دقیق برای تأیید قطعی لوپوس وجود ندارد؛ بااینوجود، پزشکان از بررسی علائم، آزمایش خون و اسکنهای تصویربرداری در کنار سابقه بیمار برای تشخیص آن استفاده میکنند.
-
تومور در بافت نرم ران
ممکن است در بافت نرم ران، تودههای خوشخیم یا بدخیم ایجاد شوند که به عروق خونی و اعصاب فشار وارد آورده و منجر به بیحسی یا گزگز شوند. این تومورها که سارکوم بافت نرم نام دارند، در بخشهایی مانند غضروف، چربی، عضلات و تاندونها ظهور میکنند. علاوه بر بیحسی، علائمی مانند درد، حالت تهوع، استفراغ یا ورم نیز در ران مشاهده میشود.
-
وجود لخته خونی در رانها
وقتی پلاک یا رسوبات درون رگها انباشته میشوند، جریان خون مختل شده و پیامدهایی ازجمله درد و بیحسی در ران به دنبال دارد. این مشکل در چارچوب بیماریهای شریان محیطی جای میگیرد و ممکن است علامتهایی نظیر زیر را نیز در فرد ایجاد کند:
درد در حین بالا رفتن از پلهها
احساس سنگینی در عضلات پا
بیشتر بخوانید:
درد کمر چیست؟ | راهنمای جامع پیشگیری و درمان کمر درد
خنکتر بودن پوست یک سمت ساق پا نسبت به سمت دیگر
رنگپریدگی یا کبودی خفیف پوست
رشد آهستهتر مو یا ناخن در پا یا ساق آسیبدیده
دیرتر خوب شدن زخمهای ناحیه پا و ساق
-
چاقی
اضافهوزن و چاقی میتواند فشار مضاعفی بر اعصاب عبوری از ران و پا وارد کند و احتمال وقوع مشکلاتی چون مرالژیا پارستتیکا را افزایش دهد.
علت بی حس شدن پای چپ از کمر به پایین چیست؟
تمام علل ذکرشده در بخشهای قبل، بهویژه مشکلاتی نظیر فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی، در صورت عدم تشخیص و درمان بهموقع توسط یک متخصص باتجربه، ممکن است گسترش پیدا کرده و موجب بیحسی کاملتر در کل اندامهای تحتانی شوند.
در برخی موارد حاد، متخصص برای جلوگیری از وارد شدن آسیبهای دائمی به عصب یا بروز فلج مادامالعمر، فوراً عمل جراحی را پیشنهاد میکند تا فشار از روی عصب برداشته شود. معمولاً این موارد زمانی رخ میدهد که بیمار نشانههای جدی مانند بیحسی شدید از کمر به پایین دارد و احتمال بالا رفتن عارضه تا حد فلج شدن وجود دارد.
عموماً در مراحل خفیفتر، مشکلاتی از این دست قادر نیستند کل پاها را از کمر به پایین کاملاً بیحس کنند، اما اگر عارضه پیشرفت نماید و درمان مناسب صورت نگیرد، ممکن است وضعیت وخیمتر شده و درنهایت بیمار را در معرض از دست دادن حس اندام تحتانی قرار دهد.
درمانهای خانگی برای رفع علت بی حس شدن پای چپ
چند اقدام ساده و خانگی وجود دارد که میتواند در موارد خفیف و بدون عامل پرخطر، به کاهش یا رفع احساس علت بی حس شدن پای چپ یاری رساند:
-
استراحت یا جابهجایی
اگر بیحسی ناشی از قرار گرفتن طولانی در یک حالت یا فشار موقتی بر عصب باشد، استراحت مختصر یا راه رفتن کوتاهمدت میتواند وضعیت را بهبود بخشد.
-
کمپرس سرد
یخ به کاهش تورم و فشاری که منجر به تحریک عصب شده است کمک میکند. میتوانید از کمپرس سرد یا کیسههای یخ پیچیدهشده در حوله استفاده نمایید و آن را حدود ۱۵ دقیقه چند بار در روز روی ناحیه بیحس شده قرار دهید.
-
استفاده از گرما
گرما میتواند به شل شدن عضلات گرفته و کم کردن درد یا انقباض کمک نماید که درنتیجه، فشار روی اعصاب کمتر خواهد شد. بااینحال، دقت کنید گرمادهی بیشازحد میتواند التهاب را تشدید کند؛ بنابراین دمای متوسط توصیه میشود.
-
ماساژ
ماساژ ناحیه بیحس باعث بهبود گردش خون میشود و میتواند بهتدریج احساس بیحسی را کم کند.
-
ورزش منظم
عدم تحرک کافی میتواند توانایی قلب و عروق خونی در پمپاژ خون به اندام تحتانی را کاهش دهد. ورزشهایی همچون یوگا، پیلاتس و تایچی در تقویت جریان خون و کاستن از التهاب یا درد مزمن کارآمد هستند.
-
ابزارهای کمکی
گاهی اوقات استفاده از بریسها یا کفشهای طبی ویژه، میتواند فشار عصبی ناشی از اختلالاتی مانند سندرم تونل تارسال یا صافی کف پا را تقلیل داده و بیحسی را کم نماید.
-
حمام نمک اپسوم
نمک اپسوم سرشار از منیزیم است که نقش مهمی در بهبود جریان خون و تقویت گردش خون ایفا میکند. قرار دادن پاها در آب حاوی نمک اپسوم میتواند فشار عصبی را کاهش داده و احساس بیحسی را تا حدی تسکین دهد.
-
کاهش استرس با تکنیکهای ذهنی
افرادی که دچار بیماریهایی نظیر اماس و فیبرومیالژیا هستند، بهتر است در نظر داشته باشند دورههای بیحسی اغلب موقتی بوده و بر اثر استرس یا فشارهای روانی تشدید و طولانیتر میشوند. استفاده از روشهای آرامسازی ذهنی میتواند در کوتاهتر کردن مدت بیحسی تأثیرگذار باشد.
-
خواب کافی و باکیفیت
کمبود خواب یا نداشتن خواب عمیق میتواند نشانههای برخی بیماریهای مزمن مرتبط با بیحسی پا را وخیمتر کند.
-
رژیم غذایی متنوع و مقوی
کمبود برخی ویتامینها بهویژه گروه B میتواند زمینهساز آسیبهای عصبی و بیحسی باشد. با دریافت مناسب ویتامینها و املاح معدنی، از تشدید التهاب و درد مزمن ممانعت شده و بیحسی نیز تا حد زیادی کنترل میشود.
-
کاهش یا قطع مصرف الکل
در صورت ابتلا به نوروپاتی الکلی، تنها راه مؤثر برای بهبود علائم و پیشگیری از وخامت وضعیت، کاهش جدی یا اجتناب از مصرف الکل است. حتی اگر علت آسیب عصبی چیز دیگری باشد، مصرف الکل میتواند روند بهبودی را دچار اختلال کند.
درمانهای پزشکی علت بی حس شدن پای چپ یا علت بیحس شدن پاها از کمر به پایین
نوع درمان تخصصی معمولاً پس از مشخص شدن علت اصلی بیحسی تعیین میشود و مستقیماً به عامل ایجادکننده ارتباط دارد. برای مثال، اگر مشکل زمینهای، دیابت یا بیماری شریان محیطی باشد، پزشک پس از تشخیص، بیمار را جهت مدیریت و کنترل این بیماریها به متخصصان مربوطه ارجاع میدهد تا از پیشرفت ضایعه عصبی و فلج احتمالی جلوگیری کند.
همچنین در صورتی که عواملی نظیر اماس علت بی حس شدن پای چپ باشند، بیمار باید تحت نظر یک تیم تخصصی هم از لحاظ جسمی و هم روانی درمان شود تا عارضههای حادتر عصبی بروز نکند.
درصورتیکه مشکلاتی مثل فتق دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی عامل ایجاد بیحسی باشند، متخصص تلاش میکند با روشهای غیرتهاجمی نظیر فیزیوتراپی، مصرف دارو، تزریق اوزون یا کورتون، تجویز شلکننده عضلانی و سایر روشهای محافظهکارانه، فشار روی اعصاب را کاهش دهد تا علائم بیمار کنترل شود.
در نتیجه، روشهای درمانی بسیار متنوع هستند و بسته به علت بیحسی و شرایط سلامتی هر بیمار، روند متفاوتی را طی میکنند.
—
چه زمانی باید برای تشخیص علت بی حس شدن پای چپ به پزشک مراجعه کرد؟
همانطور که اشاره شد، اگر بیحسی پس از نشستن طولانی در یک حالت یا پشت میز کار و از این دست عوامل ساده باشد، با کمی راه رفتن و حرکت غالباً برطرف میشود. اما اگر بیحسی به شکل مکرر و بدون دلیل مشخص بروز کند، بهطوریکه در فاصلههای زمانی متفاوت تکرار شود، احتمال وجود یک عارضه زمینهای بالاست. در چنین شرایطی، مراجعه هرچه سریعتر به پزشک متخصص ارتوپدی یا متخصص مغز و اعصاب اهمیت دارد تا علت دقیق شناسایی و درمان مناسب انجام شود و از بروز آسیبهای جدیتر نظیر فلج دائمی پیشگیری شود.
علت بی حس شدن پای چپ: دلایل و درمان
بیحسی پای چپ ممکن است طیف وسیعی از علتها را در بر بگیرد؛ از فشار عصبی گذرا گرفته تا بیماریهای جدیتر، مانند دیابت یا مشکلات عروقی. در بسیاری از مواقع، بیحسی بر اثر نشستن طولانی در وضعیتی نامناسب ایجاد میشود که موجب فشار روی اعصاب و کاهش خونرسانی میگردد و با تغییر وضعیت، برطرف میشود.
بااینوجود، اگر بیحسی با علائمی همچون ضعف عضلانی، سرگیجه یا سردرد شدید همراه باشد، میتواند نشانگر اختلالات حادتری نظیر سکته مغزی یا نوروپاتی دیابتی باشد و نیاز است بیمار فوراً به پزشک مراجعه کند.
—
علت خواب رفتن پای چپ: دلایل و درمان
خواب رفتن پای چپ نیز همچون بیحسی میتواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد؛ از فشار لحظهای روی عصب گرفته تا مشکلات جدیتری مثل کمبود ویتامین یا نوروپاتی دیابتی. در اکثر موارد، نشستن طولانی یا وضعیت نادرست بدن موجب کاهش جریان خون و فشار بر عصبها شده و با تغییر وضعیت، حس بهتدریج بازمیگردد.
در صورتی که خواب رفتن پا با علائمی نظیر ضعف عضلانی، سرگیجه یا درد شدید همراه باشد، لازم است سریعاً به پزشک مراجعه شود؛ چراکه ممکن است با بیماریهای مهمی مانند سکته یا اختلالات عصبی در ارتباط باشد.
راههای درمان خواب رفتن و علت بی حس شدن پای چپ
استراحت و تحرک به اندازه
مراجعه به فیزیوتراپی در موارد مداوم
کنترل سطح قند خون و استفاده از مکملهای مورد نیاز در صورت ابتلا به دیابت یا کمبود ویتامینها
اعمال جراحی در شرایط حاد یا در صورت وجود فتق دیسک و آسیبهای جدی دیگر
سخن پایانی
چنانکه بررسی کردیم، علتهای متفاوتی میتوانند موجب بیحسی در دستها و پاها شوند که همگی حول وارد آمدن فشار یا صدمه بر اعصاب این اندامها میچرخند. نکته پراهمیت این است که اگر متوجه شدید بیحسی پاهایتان طولانیمدت است یا بارها بدون علت روشنی، مانند نشستن در یک حالت ثابت، تکرار میشود، لازم است هرچه سریعتر به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. این امر سبب میشود با تشخیص صحیح و بهموقع، از پیامدهای خطرناکی همچون ازکارافتادگی یا فلج اندامها جلوگیری بهعمل آید.
در صورتی که به دنبال ارزیابی تخصصی و تشخیص بهموقع علت بی حس شدن پای چپ خود هستید، میتوانید با دکتر کیسان موذنی مشاوره کنید . جهت دریافت ویزیت بصورت آنلاین به صفحه تماس با ما مراجعه کنید .