علائم سردرد را می‌توان در خانه با درمان‌های طبیعی مختلفی از جمله نوشیدن آب، یک چرت کوتاه، استفاده از کمپرس سرد و موارد دیگر کنترل کرد. سردرد یک وضعیت رایج است که بسیاری از افراد به‌صورت روزانه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
از آزاردهنده گرفته تا شدید، سردردها می‌توانند زندگی روزمره شما را مختل کنند. چندین نوع سردرد وجود دارد و سردردهای تنشی رایج‌ترین نوع هستند. سردردهای خوشه‌ای دردناک‌اند و به صورت گروهی یا «خوشه‌ای» اتفاق می‌افتند، در حالی که میگرن نوعی سردرد با شدت متوسط تا شدید محسوب می‌شود.
اگرچه داروهای متعددی برای درمان علائم سردرد در دسترس هستند، اما شمار قابل توجهی از روش‌های طبیعی مؤثر نیز وجود دارد. در ادامه، ۱۸ درمان خانگی مؤثر برای رهایی طبیعی از سردرد را خواهید خواند.
علل بروز سردرد
سردردها علل متعددی دارند که برخی جدی‌تر از بقیه هستند. بر اساس تحقیقات، برخی عوامل تغذیه‌ای و سبک زندگی می‌توانند خطر بروز سردرد را افزایش دهند؛ مانند:
- کم‌خوابی
- کم‌آبی بدن
- قطع مصرف کافئین
- مصرف الکل
- کمبود مواد مغذی
- ناکافی بودن کالری دریافتی
با این حال، صدمات جدی و مشکلات زمینه‌ای سلامتی نیز می‌توانند منجر به سردرد شوند. برای مثال، سردرد می‌تواند ناشی از شرایط بالقوه خطرناکی همچون تومورها، لخته‌های خونی و همچنین صدمات مغزی باشد. علاوه بر این، مصرف بیش از حد دارو یا عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی نیز ممکن است سبب سردرد شوند.
برخی افراد بیش از دیگران مستعد سردرد هستند. افرادی که دارای چاقی، اختلالات خواب، مصرف سیگار یا میزان بالای کافئین هستند و همچنین آنهایی که سابقه خانوادگی سردرد دارند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات سردردی قرار می‌گیرند.
درمان خانگی سردرد
۱. آب بنوشید
کم‌آبی بدن ممکن است باعث بروز سردرد شود. در واقع، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کم‌آبی، یکی از علل رایج سردرد به شمار می‌رود. علاوه بر این، کم‌آبی می‌تواند تمرکز شما را مختل کند و باعث تحریک‌پذیری شود که در نتیجه علائم سردرد را بدتر می‌کند.
خوشبختانه تحقیقات حاکی از آن است که نوشیدن آب بیشتر می‌تواند بروز، طول مدت و شدت سردرد را در برخی افراد کاهش دهد. برای جلوگیری از سردردهای ناشی از کم‌آبی، سعی کنید در طول روز آب کافی بنوشید و از غذاهای حاوی آب زیاد مانند میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.
۲. مصرف منیزیم را افزایش دهید
منیزیم یک ماده معدنی مهم است که برای عملکردهای بی‌شماری در بدن ضروری است؛ از جمله تنظیم قند خون و انتقال سیگنال‌های عصبی. جالب اینکه نشان داده شده مصرف مکمل منیزیم، یک راهکار بی‌خطر و مؤثر برای تسکین سردرد است.
شواهد حاکی از آن است که کمبود منیزیم در افرادی که دچار میگرن‌های مکرر می‌شوند، شایع‌تر است. همچنین، تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که درمان با مکمل منیزیم در دوزها و شکل‌های متنوع، می‌تواند بسامد و شدت میگرن را کاهش دهد. برای نمونه، مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم منیزیم سیترات ممکن است در برخی افراد به کاهش سردرد کمک کند.
با این حال، مصرف مکمل‌های منیزیم می‌تواند در بعضی افراد سبب عوارض گوارشی مانند اسهال شود، بنابراین برای شروع، دوز کمتر را امتحان کنید و در صورت داشتن پرسش درباره دوز مصرفی، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت نمایید.
۳. مصرف الکل را محدود کنید
درحالی‌که نوشیدن الکل در بیشتر افراد ممکن است لزوماً باعث سردرد نشود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که الکل می‌تواند در یک‌سوم افرادی که مرتب دچار سردرد می‌شوند، عامل محرک میگرن باشد. همچنین مصرف الکل یک عامل خطر برای سردردهای تنشی و سردردهای خوشه‌ای محسوب می‌شود که از شدیدترین انواع سردرد هستند.
الکل با ایجاد التهاب، تحریک مسیرهای عصبی، کمک به کم‌آبی بدن و گشاد کردن رگ‌های خونی می‌تواند محرک سردرد باشد؛ هرچند مکانیسم دقیق آن هنوز کاملاً مشخص نیست. افرادی که مکرراً سردرد دارند، می‌توانند با کاهش مصرف الکل، تأثیر این اقدام را بر علائم خود ارزیابی کنند.
۴. خواب کافی داشته باشید
کمبود خواب می‌تواند برای سلامت کلی بدن مضر باشد و در برخی افراد باعث سردرد شود. در واقع، پژوهش‌ها نشان می‌دهد کیفیت نامناسب خواب و بی‌خوابی با افزایش بسامد و شدت سردرد همراه است. اختلال خواب آپنه نیز با سردردهای صبحگاهی مرتبط است، درحالی‌که بی‌خوابی می‌تواند شدت سردردهای تنشی را افزایش دهد.
بااین‌حال، خواب بیش از حد هم ممکن است عاملی برای بروز سردرد باشد. بنابراین برای کسانی که به دنبال پیشگیری طبیعی از سردرد هستند، خواب کافی یک ضرورت است. برای کسب حداکثر فواید، سعی کنید هفت تا نه ساعت در شبانه‌روز بخوابید.
۵. از غذاهای حاوی هیستامین بالا دوری کنید
هیستامین ترکیبی شیمیایی است که به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد و در سیستم ایمنی، گوارش و اعصاب نقش دارد. همچنین این ماده در برخی خوراکی‌ها مانند پنیرهای کهنه، غذاهای تخمیرشده، آبجو، شراب، ماهی دودی و گوشت‌های فرآوری‌شده یافت می‌شود.
برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف هیستامین ممکن است در افرادی که به آن حساسیت دارند، موجب میگرن شود. برخی افراد قادر نیستند هیستامین را به‌طور مؤثر از بدن دفع کنند، زیرا فعالیت آنزیم‌های مسئول شکستن آن را مختل دارند. حذف غذاهای غنی از هیستامین ممکن است در کاهش علائمی مانند سردرد در افراد حساس به این ماده، مؤثر باشد.
۶. روغن‌های ضروری را امتحان کنید
روغن‌های ضروری مایعات بسیار غلیظی هستند که ترکیبات معطر از گیاهان مختلف را در بر دارند. این روغن‌ها فواید درمانی گوناگونی دارند و اغلب به‌صورت موضعی استفاده می‌شوند، هرچند برخی از آنها قابل خوردن هم هستند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که روغن‌های ضروری نعناع، اسطوخودوس و اکالیپتوس در تسکین سردرد به‌ویژه مؤثرند. اگر مکرراً دچار سردرد می‌شوید، می‌توانید از این روغن‌ها در فضای خانه استفاده کنید (با پخش در هوا) یا مقدار اندکی از یک روغن مثل روغن نعناع یا اسطوخودوس را با روغنی حامل مانند جوجوبا مخلوط کرده و به مچ دست یا شقیقه‌ها بمالید.
۷. از ویتامین‌های گروه B کمک بگیرید
ویتامین‌های گروه B مجموعه‌ای از ریزمغذی‌های محلول در آب هستند که نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کنند. برای مثال، این ویتامین‌ها به سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی کمک کرده و غذا را به انرژی تبدیل می‌کنند.
برخی ویتامین‌های گروه B ممکن است تأثیر محافظتی در برابر سردرد داشته باشند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های خاصی از ویتامین‌های گروه B، از جمله ریبوفلاوین (B2)، فولات (B9)، ویتامین B12 و پیریدوکسین (B6) می‌تواند به کاهش علائم سردرد کمک کند.
مکمل‌های ویتامین B کمپلکس حاوی هر هشت ویتامین B هستند و راهی ایمن و مقرون‌به‌صرفه برای درمان طبیعی علائم سردرد به شمار می‌روند. ویتامین‌های گروه B محلول در آب هستند؛ بنابراین مصرف بیش از حد آنها از طریق ادرار دفع خواهد شد.
۸. درد را با کمپرس سرد آرام کنید
استفاده از کمپرس سرد ممکن است به کاهش علائم سردرد کمک کند. قرار دادن کمپرس سرد یا یخ روی گردن یا سر باعث کاهش التهاب، کند شدن انتقال سیگنال‌های عصبی و تنگ شدن عروق خونی می‌شود که همه این موارد ممکن است به تسکین درد سردرد کمک کنند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد کمپرس سرد ممکن است برای کسانی که برخی انواع سردرد مانند سردرد ناشی از داروهای نیتراتی را تجربه می‌کنند، مفید باشد. برای تهیه کمپرس سرد، یک کیسه ضد آب را با یخ پر کنید و آن را در پارچه‌ای نرم بپیچید. سپس کمپرس را روی پشت گردن، روی سر یا شقیقه‌ها قرار دهید تا درد سردرد کاهش یابد.
۹. مصرف کوآنزیم کیوتن را در نظر بگیرید
کوآنزیم کیوتن (CoQ10) ماده‌ای است که به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و در تولید انرژی نقش دارد و یک آنتی‌اکسیدان قوی به‌شمار می‌رود. پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که مصرف مکمل‌های کوآنزیم کیوتن می‌تواند راهی مؤثر و طبیعی برای مقابله با سردرد باشد.
برای نمونه، در یک مطالعه بر روی ۸۰ نفر مبتلا به میگرن نشان داده شد که مصرف روزانه ۱۰۰ میلی‌گرم کوآنزیم کیوتن توانست بسامد، شدت و مدت زمان میگرن را کاهش دهد. همچنین نتایج بررسی‌های دیگر نیز تأیید می‌کند مصرف روزانه کوآنزیم کیوتن می‌تواند بسامد و طول سردردهای میگرنی را کاهش دهد.
۱۰. رژیم حذف را امتحان کنید
مطالعات نشان می‌دهد که عدم تحمل برخی غذاها می‌تواند در برخی افراد محرک سردرد باشد. برای فهم اینکه کدام غذا ممکن است علت سردردهای مکرر شما باشد، می‌توانید رژیم حذفی را امتحان کنید که در آن غذاهایی که بیشترین ارتباط با علائم سردرد را دارند، موقتاً کنار می‌گذارید.
بیشتر بخوانید:
۱۴ نوع سردرد و نحوه درمان آنها
پنیرهای کهنه، الکل، شکلات، مرکبات و قهوه در میان محرک‌های غذایی رایج برای افراد مبتلا به میگرن گزارش شده‌اند. در یک مطالعه بر روی ۵۰ نفر مبتلا به میگرن، حذف غذاهای محرک از رژیم توانست به شکل چشمگیری دفعات، مدت و شدت حملات میگرن را کاهش دهد.
۱۱. نوشیدن چای یا قهوه کافئین‌دار
نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند چای یا قهوه ممکن است در زمان سردرد، آرامش‌بخش باشد. کافئین باعث بهبود خلق‌وخوی، افزایش هوشیاری و تنگ شدن عروق خونی می‌شود که همگی می‌توانند بر تسکین علائم سردرد مؤثر باشند.
همچنین کافئین می‌تواند اثربخشی داروهای رایج سردرد مانند ایبوپروفن و استامینوفن را افزایش دهد. البته نباید فراموش کرد که قطع ناگهانی مصرف کافئین نیز در افرادی که به‌طور منظم مقادیر زیاد کافئین مصرف می‌کنند، می‌تواند موجب سردرد شود. بنابراین افرادی که زیاد دچار سردرد می‌شوند باید به میزان مصرف کافئین خود دقت کنند.
۱۲. طب سوزنی
طب سوزنی یک تکنیک در پزشکی سنتی چینی است که در آن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از پوست فرو برده می‌شوند تا قسمت‌های گوناگونی از بدن تحریک شوند. این روش طبق تحقیقات مختلف، می‌تواند در کاهش علائم سردرد مؤثر باشد.
بررسی‌های متعدد نشان داده است که طب سوزنی می‌تواند برای افراد مبتلا به میگرن مفید باشد. همچنین، نتایج برخی پژوهش‌ها حاکی از آن است که انجام پنج یا ده جلسه طب سوزنی می‌تواند بسامد حملات میگرنی و شدت آن را کاهش دهد. اگر به دنبال راهکاری طبیعی برای سردردهای مزمن هستید، طب سوزنی گزینه مناسبی است.
۱۳. با یوگا آرامش پیدا کنید
تمرین یوگا راهی عالی برای کاهش استرس، افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش درد و بهبود کیفیت کلی زندگی است. یوگا ممکن است در کاهش شدت و بسامد سردرد نیز مؤثر باشد.
در یک مطالعه بر روی ۶۰ فرد مبتلا به میگرن، مشخص شد افرادی که در کنار مراقبت‌های معمول، یوگا نیز انجام می‌دادند، نسبت به کسانی که تنها مراقبت‌های معمول را داشتند، به شکل قابل توجهی بسامد و شدت سردرد کمتری تجربه کردند. افزون بر این، بررسی دیگری نشان داد تمرین یوگا می‌تواند دفعات، مدت و شدت سردردهای تنشی را کاهش دهد.
۱۴. از بوهای شدید دوری کنید
بوهای شدید مانند عطرها و مواد شوینده می‌توانند برای برخی افراد عامل شروع سردرد باشند. مطالعه‌ای بر روی ۴۰۰ نفر مبتلا به میگرن یا سردرد تنشی نشان داد که بوهای تند، به‌ویژه عطر، اغلب سردرد را تشدید می‌کنند. این حساسیت بالا به بوها «اسموفوبیا» نام دارد و در افرادی که میگرن مزمن دارند، رایج است.
اگر فکر می‌کنید به بو حساسید، از استفاده از عطرهای تند، قرار گرفتن در معرض دود سیگار و خوردن غذاهای با بوی بسیار قوی پرهیز کنید تا احتمال شروع میگرن کاهش یابد.
۱۵. درمان‌های گیاهی را امتحان کنید
برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گیاهانی مانند کورکومین، بابونه و گیاه گاوزبان اروپایی (Butterbur) می‌توانند در کاهش علائم سردرد مؤثر باشند. برای مثال، بررسی‌ها حاکی از آن است که کورکومین می‌تواند به پیشگیری از میگرن کمک کند و بابونه به‌صورت درمان سریع میگرن مفید باشد. همچنین شواهد محدودی وجود دارد که مصرف مکمل گاوزبان اروپایی به علت اثرات ضدالتهابی‌اش، برای میگرن مفید است.
اگرچه تعدادی از گیاهان برای مصرف ایمن هستند، اما هنگام استفاده از آنها باید احتیاط کرد؛ زیرا بسیاری از آنها می‌توانند با داروهای پرمصرف تداخل داشته باشند یا ممکن است برای زنان باردار یا افرادی که شرایط پزشکی خاصی دارند، مناسب نباشند. کورکومین و بابونه در حالت کلی بی‌خطر قلمداد می‌شوند. البته پیش از استفاده از هرگونه گیاه دارویی برای درمان سردرد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.
۱۶. از نیترات‌ها و نیتریت‌ها پرهیز کنید
نیترات‌ها و نیتریت‌ها نگهدارنده‌های غذایی رایجی هستند که به محصولاتی مانند هات‌داگ، سوسیس و بیکن افزوده می‌شوند تا از رشد باکتری‌ها و فاسد شدن آنها جلوگیری شود. مصرف این مواد در برخی افراد سردرد را تحریک می‌کند و احتمالاً با گشاد کردن عروق خونی موجب بروز درد سردرد می‌شوند.
برای کاهش مصرف نیترات‌ها، بهتر است میزان گوشت‌های فرآوری‌شده را در رژیم غذایی خود کم کنید یا از محصولات فاقد نیترات استفاده نمایید.
۱۷. از زنجبیل بهره ببرید
ریشه زنجبیل سرشار از ترکیبات مفید از جمله آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهابی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل زنجبیل می‌تواند در کاهش درد افراد مبتلا به میگرن مؤثر باشد و همچنین حالت تهوع و استفراغ را که اغلب همراه سردردهای شدید رخ می‌دهد، کاهش دهد.
اگر تمایل دارید زنجبیل مصرف کنید، می‌توانید از مکمل‌های حاوی عصاره ریشه زنجبیل بهره ببرید یا با زنجبیل تازه یک دمنوش قوی درست کنید. دمنوش زنجبیل علاوه بر هزینه کم، روشی طبیعی برای هیدراته ماندن و دریافت خواص زنجبیل است.
۱۸. تحرک بیشتر داشته باشید
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش بسامد و شدت سردرد، افزایش فعالیت بدنی است. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که ورزش منظم می‌تواند شدت، بسامد و طول سردردهای میگرنی را به شکل چشمگیری کم کند.
راه‌های مختلفی برای افزایش فعالیت وجود دارد، اما یکی از ساده‌ترین روش‌ها افزایش تعداد گام‌های روزانه است. به‌عنوان مثال، می‌توانید از راهکارهای کوچک مانند پیاده‌روی کوتاه بعد از غذا یا استفاده از پله به‌جای آسانسور بهره ببرید.
نکاتی برای پیشگیری از سردرد
اگر به دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از سردرد هستید، نکات زیر ممکن است مفید باشند:
- هیدراته بمانید:
تامین آب کافی در طول روز روشی ساده برای کاهش خطر سردرد و در عین حال بهبود سلامت کلی بدن است. نیاز به آب در افراد متفاوت است، اما به طور کلی می‌توانید به احساس تشنگی خود توجه کنید. - شناسایی علل زمینه‌ای:
سردرد دلایل بالقوه فراوانی دارد، از کمبود مواد مغذی گرفته تا مشکلات سلامتی. اگر زیاد سردرد می‌گیرید، با یک متخصص مشورت کنید تا علت احتمالی مشخص شود. - به‌موقع غذا بخورید:
نخوردن غذای کافی و محدودیت کالری دریافتی ممکن است عامل بروز سردرد باشد. مطمئن شوید در طول روز کالری کافی مصرف می‌کنید و فواصل طولانی بین وعده‌های غذایی نداشته باشید. - خواب کافی و مناسب:
کم‌خوابی یا خواب بیش از حد هر دو می‌توانند سردرد را تحریک کنند. بهتر است مقدار خوابتان نه زیاد باشد، نه کم. هدف‌گذاری هفت تا نه ساعت خواب در شبانه‌روز مناسب است. - مدیریت استرس:
استرس می‌تواند برخی انواع سردرد را تشدید کند و در کل برای سلامتی مضر باشد. روش‌های سالم مدیریت استرس مانند ورزش، مدیتیشن یا یوگا را در برنامه روزانه خود بگنجانید تا حد ممکن سطح استرس را کاهش دهید.
البته راهکارهای بسیاری برای کاهش بسامد، مدت و شدت سردرد وجود دارد. می‌توانید با متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید تا راهبردی مناسب شرایط شما انتخاب شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
سردرد گاه‌به‌گاه و خفیف معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر سردردهای مکرر یا سردردی شدید و طولانی دارید، مراجعه به پزشک امری حیاتی است. گاه سردرد نشانه یک مشکل جدی زمینه‌ای مانند تومور، لخته خونی یا هر بیماری دیگری است که نیازمند توجه فوری پزشکی است.
پزشک می‌تواند علل احتمالی سردرد شما را رد کند و درمان مناسب را پیشنهاد دهد. همچنین، ممکن است آزمایش‌هایی تجویز کند تا برخی شرایط سلامتی و کمبودهای مواد مغذی را مانند کمبود B12 یا آهن بررسی کند، چراکه این موارد ممکن است عامل یا تشدیدکننده سردرد باشند.
اگر پس از آسیب یا ضربه‌ای مانند افتادن یا تصادف دچار سردرد شده‌اید، یا سردرد ناگهانی و بسیار شدیدی را تجربه می‌کنید، لازم است سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید؛ چرا که ممکن است علامت یک مشکل جدی پزشکی باشد.
سوالات متداول
چه درمان خانگی سریع‌ترین اثر را بر سردرد دارد؟
درمان‌های خانگی مختلفی وجود دارند و اثر آنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما نوشیدن آب، استراحت در فضایی آرام و استفاده از کمپرس سرد معمولاً از گزینه‌های نسبتاً سریع برای تسکین سردردهای خفیف به شمار می‌روند. همچنین مصرف کافئین در حد متعادل یا ماساژ ملایم شقیقه‌ها می‌تواند مؤثر باشد.
آیا درمان خانگی خاصی برای سردرد وجود دارد که باید از آن اجتناب شود؟
برخی درمان‌های خانگی بدون مشورت متخصص ممکن است خطرناک باشند، به‌ویژه اگر از گیاهان یا مکمل‌هایی استفاده کنید که با داروهای شما تداخل داشته باشند یا برای شرایط سلامتی خاصی مناسب نباشند. بهتر است هر درمان جدیدی را، به‌خصوص اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید یا شرایط پزشکی ویژه‌ای دارید، با پزشک در میان بگذارید.
چه چیزی می‌تواند سردرد را بدتر کند؟
عواملی مانند استرس زیاد، کم‌خوابی یا زیاد خوابیدن، کم‌آبی بدن، مصرف بیش از حد کافئین یا قطع ناگهانی آن، مصرف الکل، بوهای شدید، نورهای شدید، صداهای بلند، گرسنگی طولانی‌مدت و رژیم غذایی نادرست می‌توانند سردرد را تشدید کنند یا دفعات بروز آن را افزایش دهند.
جمع‌بندی
از آنجا که افراد زیادی از پیامدهای منفی سردردهای مکرر رنج می‌برند، یافتن راه‌های درمانی طبیعی و مؤثر بسیار حائز اهمیت است. یوگا، مکمل‌های تغذیه‌ای، روغن‌های ضروری و اصلاح رژیم غذایی همگی روش‌هایی طبیعی، ایمن و مؤثر برای کاهش علائم سردرد هستند.
اگرچه روش‌های رایج از جمله مصرف دارو اغلب ضروری‌اند، راه‌های طبیعی و مؤثر متعددی هم برای پیشگیری و درمان سردرد وجود دارد که می‌تواند یک رویکرد جامع‌تر را در کنار درمان‌های مرسوم ارائه کند.
2 پاسخ
خیلی عالی و تاثیرگذار بود ممنونم 🙏🌹
ممنون از نگاه زیباتون