۱۰ نکته برای حفظ سلامت ستون فقرات ، ستون فقرات انسان یک سیستم حیرت‌انگیز و به‌طرز ظریفی متعادل است که پایه و اساس حمایت از کل بدن را تشکیل می‌دهد. این ستون به صورت منحنی S شکل طراحی شده و گردن، قفسه سینه، قسمت پایین کمر و لگن را متعادل می‌کند تا سر، تنه و پاها در یک راستا قرار گیرند.
ستون فقرات، همچون یک غلاف محافظ، از طناب نخاعی – مجرای اصلی سیستم عصبی – و همچنین برخی اندام‌های داخلی محافظت می‌کند. این ساختار، به ما امکان می‌دهد حالت ایستاده خود را حفظ کنیم و در عین حال، قابلیت انعطاف برای حرکت آزادانه را فراهم می‌سازد؛ در واقع، هر حرکتی که انجام می‌دهیم با ستون فقرات درگیر است.
چه عواملی باعث کمردرد یا گردن‌درد می‌شوند؟
ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است که توسط بافت غضروفی و بافت‌های همبند، به هم متصل و محافظت می‌شوند. این مهره‌ها از طریق مفصل‌های کوچک (Facet Joints) به هم مرتبط هستند. همانند سایر مفاصل بدن، این مفاصل نیز ممکن است دچار التهاب، تخریب یا درد شوند. درد در کمر یا گردن زمانی بروز می‌کند که مهره‌ها، مفاصل مربوطه یا سایر اجزای ستون فقرات تحت تأثیر طولانی‌مدت آسیب، وضعیت نادرست بدنی، کم‌تحرکی، نشستن زیاد یا برخی بیماری‌ها قرار بگیرند.
در طول زمان، تقریباً هر فردی ممکن است با مشکلی در ستون فقرات مواجه شود. تا سن ۲۵ سالگی، یک نفر از هر چهار نفر درجاتی از تخریب در دیسک‌ها – که صفحات غضروفی جداکننده مهره‌ها بوده و نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند – نشان می‌دهد. دوسوم افراد در سن ۴۰ سالگی دچار تخریب دیسک هستند و این رقم تا سن ۶۰ سالگی به ۹۰ درصد می‌رسد.
این روند، نتیجه طبیعی افزایش سن و تأثیر نیروی جاذبه طی سال‌ها است. هرچند بیشتر بزرگسالان تحت تأثیر این فرسایش قرار می‌گیرند، اما همه علائم بالینی از خود نشان نمی‌دهند. اغلب اوقات، زمانی دردناک می‌شود که فرسایش به مرحله شدیدی برسد.
اما اگر تاکنون کمردرد یا گردن‌درد را به هر شکلی تجربه کرده‌اید یا کسی را می‌شناسید که از آن رنج می‌برد، بدون شک با تأثیر بالقوه آن بر کیفیت زندگی آشنا هستید. حتی با درد خفیف یا متوسط در ناحیه کمر یا گردن، ممکن است فرد ناچار شود برخی فعالیت‌ها را کنار بگذارد، کم‌تحرک‌تر شود یا حتی در انجام شغل روزانه خود با مشکل روبه‌رو گردد. در شدیدترین حالت، درد ستون فقرات ممکن است فرد را راهی اورژانس کند. همچنین درد مزمن می‌تواند منجر به افسردگی، احساس ناامیدی و سایر فشارهای روانی شود.
در اغلب موارد، کمردرد و گردن‌درد ناشی از کشیدگی عضلانی، ضعف در عضلات و نداشتن تناسب و تقویت کافی به‌دلیل کم‌تحرکی است؛ یا از سوی دیگر، استفاده مفرط و فشار بیش از حد بر عضلات. خوشبختانه، برای رسیدگی به این مشکلات رایج، معمولاً می‌توان با یک برنامه ساده درمان هدفمند، درد کمر یا گردن را بهبود بخشید.
درمان هدفمند
هرچند فعالیت بدنی و ورزش به‌طور کلی برای سلامتی مفید هستند، اما اکثر این فعالیت‌ها به‌طور خاص روی تقویت و آماده‌سازی کمر متمرکز نیستند. برای بیمارانی که دچار آسیب در ناحیه گردن یا کمر شده‌اند یا به‌طور مداوم پس از انجام برخی فعالیت‌ها دچار درد و ناراحتی می‌شوند، بهترین روش برای بهبود سلامت کمر، گذراندن یک دوره منظم فیزیوتراپی است.
بیشتر بخوانید:
نحوه استفاده از پیچ‌های پدیکل ارتوپدی در جراحی ستون فقرات
در مرحله اولیه، متخصص فیزیوتراپی با بیمار کار می‌کند تا ناحیه آسیب‌دیده یا تحت فشار را تقویت، کشش و آرام کرده و هرگونه ناراحتی ناشی از آسیب یا استفاده بیش از حد را در سریع‌ترین زمان ممکن برطرف کند. سپس به بیمار آموزش داده می‌شود که چگونه این برنامه را در منزل ادامه دهد تا ستون فقرات را در وضعیت مطلوب حفظ کند.
تمرین‌ها و سایر حرکات فیزیکی پیشنهادی، ساده و سازنده هستند و اغلب تنها به یک زیرانداز ورزشی مناسب و چند نوار کشی ورزشی نیاز دارند. برای افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند یا ورزشکار حرفه‌ای هستند، ممکن است سطح پیشرفته‌تری از تمرینات هدفمند پیشنهاد شود تا ضمن انجام حرکات ورزشی تخصصی، ناحیه گردن و کمر را محافظت و تقویت کنند.
بسیاری از بیمارانی که از کمردرد و گردن‌درد رنج می‌برند، به جراحی نیاز ندارند: درمان هدفمند می‌تواند وضعیت آن‌ها را بهبود بخشد. ۱۰ نکته برای حفظ سلامت ستون فقرات از متخصص جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، دکتر کیسان موذنی :
۱۰ نکته برای حفظ سلامت ستون فقرات
- کشش و تقویت کمر
بسیاری از بیماران با انگیزه، برنامه منظم کشش و تقویت عضلات را ادامه می‌دهند که کلید موفقیت طولانی‌مدت در مدیریت و کنترل درد ستون فقرات است. - حفظ وزن سالم
اضافه‌وزن می‌تواند فشار غیرضروری بر ستون فقرات وارد کند. همچنین، وزن اضافی اغلب موجب ابتلا به بیماری‌ها یا شرایط بدنی دیگری می‌شود که ممکن است ستون فقرات را بیشتر تحت تأثیر قرار داده یا مشکلات موجود را تشدید کند. - سیگار نکشید
نیکوتین، یک تنگ‌کننده عروق است و رگ‌های خونی را منقبض کرده، جریان خون را کاهش می‌دهد و باعث محدود شدن اکسیژن و مواد غذایی در ستون فقرات می‌شود. این تنگی عروق می‌تواند روند التهاب و تخریب را در ستون فقرات و کل بدن تسریع کند. - مصرف غذاهای التهاب‌زا را کاهش یا حذف کنید
از مصرف لبنیات پرچرب، گوشت قرمز، شکر تصفیه‌شده و سایر غذاهای فرآوری‌شده که موجب التهاب می‌شوند خودداری کنید. در عوض، غذاهای سالم و ضدالتهابی را در برنامه خود بگنجانید؛ به‌ویژه مواد غذایی گیاهی که به‌طور طبیعی کم‌کالری هستند و از افزایش وزن بیش از حد جلوگیری می‌کنند. - در بلند کردن اجسام سنگین احتیاط کنید
خم شدن برای برداشتن یک جسم سنگین، فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کند. هنگام بلند کردن اجسام از تکنیک درست استفاده کنید: کمر را صاف نگه دارید، زانوها را خم کنید و با اتکا بر قدرت پاها، جسم را بالا ببرید. - در حرکت بمانید
در یک وضعیت ثابت ماندن به مدت طولانی برای ستون فقرات مضر است. ستون فقرات خود را فعال نگه دارید – به عنوان مثال، اگر مجبورید ساعت‌ها پشت میز بنشینید، در فواصل منظم استراحت کنید. کمی راه بروید و هر از گاهی حرکات کششی یا ورزشی ساده انجام دهید تا کمرتان انعطاف‌پذیر و نرم باقی بماند. - تا جای ممکن ایستاده کار کنید
نشستن طولانی‌مدت، امکان حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات را تقریباً ناممکن می‌کند و می‌تواند به فشار ستون فقرات منجر شود. ایستادن در اغلب مواقع انتخاب بهتری است. بسیاری از بیماران من از میزهای ایستاده استفاده می‌کنند. راهکار دیگر: نشستن روی توپ ورزشی بزرگ به جای صندلی اداری تا عضلات مرکزی درگیر شده و کمر حالت صاف‌تری داشته باشد. - یوگا را امتحان کنید
یوگا فعالیتی بسیار مفید است که می‌تواند هم عضلات را تقویت کند و هم آن‌ها را کشش دهد. مبتدیان باید با احتیاط شروع کنند تا شرایط احتمالی نامناسب در کمر یا گردن را تشدید نکنند. مربی یوگا می‌تواند اصلاحات لازم را پیشنهاد دهد تا در حین محافظت از ستون فقرات، بهترین بهره را از حرکات یوگا ببرید. - به آب پناه ببرید
آب‌درمانی می‌تواند نقش بسیار مفیدی در کاهش مشکلات کمر ایفا کند؛ به‌ویژه برای افراد مسن‌تر یا کسانی که با تمرینات زمینی دچار درد شدید می‌شوند. ورزش در آب راهی مؤثر برای تقویت عضلات و افزایش اعتمادبه‌نفس است و می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای ادامه تمرینات در محیط خشکی. - با پزشک مشورت کنید
وقتی درد کمر یا گردن مداوم است – اگر به‌طور منظم تشدید می‌شود یا هرگز کاملاً از بین نمی‌رود – مراجعه به پزشک منطقی به‌نظر می‌رسد. پزشک عمومی شما، وجود بی‌حسی، گزگز، سیاتیک یا هر نشانه دیگر از درگیری اعصاب را بررسی خواهد کرد.
اطمینان داشته باشید که در اغلب موارد، کمردرد یا گردن‌درد نیاز به جراحی ندارد. ممکن است پزشک شما را برای بررسی‌های بیشتر نزد یک جراح ارتوپد بفرستد یا شما را به یک متخصص طب فیزیکی ارجاع دهد؛ کسی که در زمینه مدیریت درد تخصص دارد.
مراقبت جامع از ستون فقرات شما
اگر از درد مداوم در گردن و کمر رنج می‌برید، به یاد داشته باشید که این دردها معمولاً خودبه‌خود برطرف نمی‌شوند. از نکات ما پیروی کنید و به خاطر بسپارید: درمان هدفمند، مؤثرترین راه برای پیشگیری و تسکین بیشتر کمردرد و گردن‌درد است و شما را در مسیر زندگی کم‌دردتر قرار می‌دهد.
همچنین همراه میتوانید جهت مشاوره و ویزیت توسط دکتر کیسان موذنی از طریق راههای ارتباطی اقدام نمایید .
