انواع جراحی فیوژن ستون فقرات

فیوژن مهره‌ها در ستون فقرات به معنای اتصال مهره‌ها به یکدیگر است. در این نوع جراحی، ممکن است دو یا چند مهره برای کاهش درد، برطرف کردن ناپایداری یا سایر علائم به هم متصل شوند. در این مقاله، انواع جراحی‌های فیوژن را مرور خواهیم کرد.

ستون فقرات از مهره‌هایی تشکیل شده است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و از دستگاه عصبی بدن پشتیبانی می‌کنند. گاهی به دلیل صدمات نخاعی یا مشکلاتی در ستون فقرات، لازم است حرکت دو مهره محدود شود تا از آسیب دیدگی نخاع جلوگیری و درد کمر کاهش پیدا کند. جراحی فیوژن برای تحقق همین هدف به کار می‌رود. در طول جراحی فیوژن، دو مهره به هم جوش می‌خورند و دیگر حرکتی ندارند. این فرایند مانند شبیه‌سازی جوش خوردن استخوان شکسته‌ای است که با آتل یا گچ بی‌حرکت شده تا ترمیم شود.

آنچه در این مقاله خواهید خواند، انواع جراحی فیوژن ستون فقرات و نحوه انجام آن‌ها است.

جراحی فیوژن ستون فقرات چیست؟

فیوژن مفصل نوعی جراحی ستون فقرات است که در آن دو مهره به‌صورت یک استخوان یکپارچه درمی‌آیند. برای انجام این کار، دیسک آسیب‌دیده بین مهره‌ها خارج شده و با گرافت‌های استخوانی جایگزین می‌شود. سپس به کمک میله‌ها، پیچ‌ها و مهره‌های تیتانیومی، ستون فقرات را در جای خود ثابت می‌کنند تا استخوان‌ها با یکدیگر جوش بخورند. در این حالت دیگر مهره‌ها حرکتی نخواهند داشت، اعصاب، رباط‌ها و ماهیچه‌های اطراف کشیده می‌شوند و طبیعتاً درد کمتر می‌شود.

جراحی فیوژن ستون فقرات برای اصلاح تغییرشکل‌های مهره‌ای یا کاهش دردهای کمری انجام می‌شود و برای بیماری‌هایی مانند اسکولیوز دژنراتیو، اسپوندیلولیستزیس، شکستگی مهره، ناپایداری نسبی ستون فقرات و همچنین تومورها، تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک و ضعف یا ناپایداری ستون فقرات ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز (اسپوندیلوز) توصیه می‌گردد.

این نوع جراحی با روش‌های رایج مختلفی انجام می‌شود؛ روش فیوژن از پشت (Posterior)، روش فیوژن از جلو (Anterior) و روش ترکیبی. اینکه کدام روش جراحی مناسب است، بسته به نوع و محل ضایعه و نیز درجه انحراف مهره‌ها، توسط پزشک تعیین می‌شود.

جراحی فیوژن Posterior

جراحی ستون فقرات می‌تواند در هر بخشی از ستون فقرات، از ناحیه گردن تا دنبالچه، انجام شود. در روش فیوژن Posterior، برش از قسمت پشتی ستون فقرات صورت می‌گیرد و استخوان‌ها در جای خود، به روش‌های مختلف ثابت می‌شوند تا ترمیم حاصل گردد. این عمل به چند شیوه متفاوت قابل انجام است.

Posterolateral Gutter Fusion

در این روش، جراحی ستون فقرات از پشت و از طریق یک برش میانی به طول تقریبی هفت تا ۱۲ سانتی‌متر انجام می‌گیرد. گرافت استخوانی از لگن بیمار برداشته شده و روی بخش پشتی استخوان‌های ستون فقرات و خارج آن قرار داده می‌شود. این ناحیه رگ‌های خونی فراوانی دارد و مواد مغذی لازم برای گرافت از طریق گردش خون تأمین می‌شود.

بخشی از مهره‌ها در این ناحیه، نقش اتصال ماهیچه‌ها را دارند. برای محکم شدن گرافت در جای خود، ماهیچه‌ها را بالا می‌دهند و روی گرافت می‌گذارند تا فشار و کشش لازم برای ثابت ماندن گرافت استخوانی فراهم شود.

Posterior Lumbar Interbody Fusion (PLIF)

برخلاف روش قبلی، در جراحی PLIF، فیوژن ستون فقرات به‌صورت مستقیم در فضای دیسکی انجام می‌شود و از گرافت‌های استخوانی آلوگرافت یا مواد مصنوعی (PEEK یا تیتانیوم) استفاده می‌گردد. هنگامی که این جراحی از پشت کمر صورت می‌گیرد، آن را PLIF می‌نامند.

برای انجام این کار، یک برش به طول هفت تا ۱۵ سانتی‌متر در پشت کمر ایجاد می‌شود و ماهیچه‌های کمری را از دو طرف مهره به سمت چپ و راست کنار می‌زنند. سپس ساختار آلوگرافت که در قفسه‌های فلزی قرار دارد، در فضای بین مهره‌ها جاگذاری می‌شود. استخوان مهره با اتکا به این آلوگرافت رشد کرده و عمل فیوژن صورت می‌پذیرد.

بیشتر بخوانید: نحوه استفاده از پیچ‌های پدیکل ارتوپدی در جراحی ستون فقرات

Transforaminal Lumbar Interbody Fusion (TLIF)

عمل TLIF نیز از پشت ستون فقرات انجام می‌شود. در این روش، ابتدا فاصله‌دهنده یا فاصله‌گذار فیوژن بین مهره‌ها قرار می‌گیرد و سپس برای افزایش سرعت فیوژن و بی‌حرکت شدن مهره‌ها، از پیچ‌ها و میله‌های پدیکولار کمک گرفته می‌شود. گرافت استخوانی مورد استفاده در این عمل نیز معمولاً از استخوان لگن بیمار گرفته می‌شود؛ هرچند ممکن است جایگزین‌های دیگر نیز به‌کار گرفته شوند.

جراحی فیوژن Anterior

در روش Anterior، جراحی ستون فقرات از قسمت جلویی ستون فقرات انجام می‌شود. در مقایسه با روش Posterior، این روش پایداری و پشتیبانی بیشتری فراهم می‌کند که نتیجه آن، امکان هم‌ردیفی و هم‌ترازی سالم‌تر ستون فقرات است. این نوع جراحی با نام Anterior Lumbar Interbody Fusion (ALIF) نیز شناخته می‌شود.

در ALIF، عمل از قسمت جلوی ستون فقرات انجام می‌شود و شامل برداشتن دیسک بین دو مهره و قرار دادن استخوان در فضای خالی‌شده است.

جراحی ALIF شباهت زیادی به PLIF دارد؛ با این تفاوت که در ALIF، جراح از ناحیه شکمی وارد ستون فقرات می‌شود. ابتدا یک برش به طول حدود هفت تا ۱۵ سانتی‌متر در سمت چپ شکم ایجاد می‌کنند و ماهیچه‌های شکمی را منقبض می‌کنند. از آنجا که ماهیچه‌های جلویی شکم به‌صورت عمودی هستند، نیازی به برش آن‌ها نیست و می‌توان به راحتی آن‌ها را به پهلو کنار زد تا جراح به ستون فقرات دسترسی داشته باشد. پس از کنار زدن عروق خونی، ماده دیسکی حذف شده و گرافت استخوانی به‌تنهایی یا به‌همراه ایمپلنت‌های مخصوص، در فضای میان مهره‌ها قرار می‌گیرد تا فرایند فیوژن صورت گیرد.

جراحی فیوژن ترکیبی

در جراحی فیوژن Anterior/Posterior یا عمل ترکیبی، جراحی ستون فقرات هم از سمت جلو و هم از سمت پشت انجام می‌شود.

برخی جراحان ستون فقرات، برای ایجاد پایداری بیشتر، جراحی فیوژن را به‌صورت ترکیبی از دو روش Anterior و Posterior انجام می‌دهند. تحقیقات نشان داده است که عمل جراحی در هر دو سمت ستون فقرات ناحیه کمری، می‌تواند سرعت فیوژن را افزایش دهد. در این روش، برش هم در قسمت جانبی بدن و هم در قسمت پشتی ایجاد می‌شود.

روش Lateral Lumbar Interbody Fusion (LLIF)

در روش LLIF، جراح از سمت پهلو برشی در بدن ایجاد می‌کند و از این طریق به مهره‌ها و دیسک‌ها دسترسی دارد، بدون آن‌که به اعصاب و ماهیچه‌ها آسیب برساند. گاهی به این روش Extreme Lateral Interbody Fusion (XLIF) هم گفته می‌شود. XLIF یکی از گزینه‌های جراحی فیوژن ستون فقرات است که جراح برای درمان برخی از مشکلات ستون فقرات کمری توصیه می‌کند. مشکلاتی مانند بیماری‌های دژنراتیو دیسک کمری، اسپوندیلولیستزیس، اسکولیوز و تغییرشکل‌های کمری، انواعی از فتق دیسک‌های کمری و همچنین تنگی‌های مختلف کانال نخاعی ممکن است با این روش درمان شوند.